Για την έκδοση των Δικαιολογητικών της Αδείας Γάμου, ως προς το κανονικό και νομικό μέρος της, απαιτούνται τα κάτωθι, κατά περίπτωση, δικαιολογητικά. Κατόπιν της συλλογής των κατά περίπτωση δικαιολογητικών, επισκεφτείτε τον Ι. Ναό όπου θα τελεστεί το Ι. Μυστήριο ή το γραφείο της Μητρόπολης.

Τα έγγραφα αυτά επιμελείται και υπογράφει υπεύθυνα ο Εφημέριος, αφού πρώτα ελέγξει τη γνησιότητα των στοιχείων του φακέλου, δηλαδή την ταυτοπροσωπία των μελλονύμφων (των κηδεμόνων, σε περίπτωση ανηλίκων), και των μαρτύρων, προκειμένου να βεβαιωθεί το άσχετο της συγγενείας των μελλονύμφων, οι οποίοι και θα υπογράφουν απαραιτήτως ενώπιόν του.

Στην συνέχεια ο φάκελλος των διακιολογητικών υποβάλλεται από τους μελλονύμφους στην Ιερά Μητρόπολη για θεώρηση. Δύο εκ των δικαιολογητικών επιστρέφονται στον Ι. Ναό για την τέλεση του Ι. Μυστηρίου.

Α) ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ, ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ.

1. Πιστοποιητικό Αγαμίας.

2. Αναγγελία – Δημοσίευση του Γάμου σε Εφημερίδα.

Δημοσιεύεται η αναγγελία του Γάμου σε μία οποιαδήποτε εφημερίδα στα ελληνικά. Δεν απαιτείται η ακριβής ημερομηνία του Γάμου, ωστόσο η δημοσίευση δεν πρέπει να γίνει σε διάστημα νωρίτερα από 3 μήνες η μικρότερο των 15 ημερών πριν την ημερομηνία του Γάμου. Στην αναγγελία πρέπει να αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα των μελλονύμφων, τα ονοματεπώνυμα των γονέων (οπωσδήποτε το γένος της μητέρας), καθώς και η περιοχή όπου θα τελεστεί το Ι. Μυστήριο. Για την σύνταξη της αδείας Γάμου απαιτείται η προσκόμιση ολόκληρου του φύλλου της εφημερίδας. (Σε περίπτωση που έχει τελεσθεί Πολιτικός Γάμος μεταξύ των ιδίων προσώπων, δεν απαιτείται η δημοσίευση σε Εφημερίδα).

3. Παράβολο Χαρτοσήμου (των 15 ευρώ) για Γάμο.

Για την έκδοση Παραβόλου οι μελλόνυμφοι μπορούν να απευθυνθούν σε οποιαδήποτε ΔΟΥ.

Β) ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ, ΗΜΕΔΑΠΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ

1. Πιστοποιητικό Αγαμίας.

2. Αναγγελία – Δημοσίευση του Γάμου σε Εφημερίδα.

Δημοσιεύεται η αναγγελία του Γάμου σε μία οποιαδήποτε εφημερίδα στα ελληνικά. Δεν απαιτείται η ακριβής ημερομηνία του Γάμου, ωστόσο η δημοσίευση δεν πρέπει να γίνει σε διάστημα νωρίτερα από 3 μήνες η μικρότερο των 15 ημερών πριν την ημερομηνία του Γάμου. Στην αναγγελία πρέπει να αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα των μελλονύμφων, τα ονοματεπώνυμα των γονέων (οπωσδήποτε το γένος της μητέρας), καθώς και η περιοχή όπου θα τελεστεί το Ι. Μυστήριο. Για την σύνταξη της αδείας Γάμου απαιτείται η προσκόμιση ολόκληρου του φύλλου της εφημερίδας. (Σε περίπτωση που έχει τελεσθεί Πολιτικός Γάμος μεταξύ των ιδίων προσώπων, δεν απαιτείται η δημοσίευση σε Εφημερίδα).

3. Παράβολο Χαρτοσήμου (των 15 ευρώ) για Γάμο.

Για την έκδοση Παραβόλου οι μελλόνυμφοι μπορούν να απευθυνθούν σε οποιαδήποτε ΔΟΥ.

4. Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν. 1975/1991 απαιτείται ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ή VISA ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο, από το οποίο να αποδεικνύεται ότι ο αλλοδαπός ευρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα. (ΔΕΝ απαιτείται για κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

5. Εάν ο αλλοδαπός τυγχάνει διαζευγμένος η εκ χηρείας, θα πρέπει να προσκομίσει επίσημο έγγραφο, από το οποίο θα πιστοποιείται αυτό το γεγονός, π.χ. διαζευκτήριο η δικαστική απόφαση λύσεως του τελεσθέντος Γάμου και στην περίπτωση της χηρείας η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου.

6. Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του Αλλοδαπού μελλονύμφου και Πιστοποιητικό Αγαμίας αυτού, όπου θα δηλώνεται και το άσχετο της συγγενείας, και τα δύο από την Εκκλησία του τόπου καταγωγής του, (μετεφρασμένα επισήμως)επικυρωμένα και τα δύο από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

7. Όλα τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά των (ετεροδόξων η ομοδόξων) αλλοδαπών θα πρέπει να είναι επισήμως μεταφρασμένα από το Μεταφραστικό Γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών η από άλλη επίσημη μεταφραστική αρχή (π.χ. ορκωτοί μεταφραστές). Τα πολιτειακά έγγραφα για χώρες εκτός Ε.Ε. χρειάζονται σφραγίδα Χάγης (Apostille).

Γ) ΜΙΚΤΟΙ ΓΑΜΟΙ

Η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία απαγορεύει την ιερολογία του Γάμου με αλλόδοξο, με ανατολικών θρησκειών και με άθρησκο. «Κατ οἰκονομίαν» και εμπνεόμενη άπό πνεύμαεπιείκειας, επέτρεψε την σύναψη μικτών Γάμων, δηλ. Γάμων μεταξύ μελών της Ορθοδόξου Εκκλησίας με ετεροδόξους χριστιανούς, οι οποίοι όμως έχουν τριαδικό βάπτισμα, όπως λ.χ. μετά των Ρωμαιοκαθολικών, των Διαμαρτυρομένων, Λουθηρανών, Καλβινιστών, Αγγλικανών και άλλων αποσχισθέντων εκ των ΡωμαιοΚαθολικών, όπως Μεθοδιστών, Βαπτιστών, Ευαγγελιστών, Πρεσβυτεριανών αλλά και μετά των διαφόρων Αντιχαλκηδονίων, Μονοφυσιτικών, όπως του Αιθιοπικού, του Αρμενικού, του Ιακωβιτικού, του Κοπτικού δόγματος.

ΔΕΝ δύναται να συναφθεί έγκυρος Γάμος ορθοδόξου με ετερόδοξο, ο οποίος δεν έχει τριαδικό βάπτισμα και ανήκει σε:

1. Χριστιανικές ομάδες, οι οποίες κατ ἐπίφασιν φέρονται ως «Εκκλησίες», μερικές εκ των οποίων είναι: Αγαπινισμός, Αδελφοί ελευθέρου πνεύματος, Αντβεντισταί της ζ ἡμέρας, Βοημοί Αδελφοί, Εκκλησία του Θεού της Πεντικοστής, Καθαροί, Κουάκεροι, Μορμόνοι, Χριστάδελφοι, Τα παιδιά του Μω, Αποστολική Εκκλησία της Πεντηκοστής, Εκκλησία του Θεού της Πεντηκοστής.
2. Αντιτριαδικές πεντηκοστιανές ομάδες όπως: Κοινωνία Μαθητών του Χριστού, Ανανεωμένοι Χριστιανοί, και άλλοι.
3. Υπερκοινοτικές Πεντηκοστιανές Κινήσεις: Ευαγγελική Αδελφότης η Πεντηκοστή, Πανελλήνιος Χριστιανική Αδελφότης, και άλλες πολλές με διάφορες ονομασίες και παραλλαγές.

Για την τέλεση μικτού Γάμου απαιτείται:

1. πιστοποιητικό βαπτίσεως του/της μελλονύμφου επικυρωμένο από την (ελληνική) θρησκευτική αρχή του δόγματός του,
2. βεβαίωση στην οποία πιστοποιείται η αγαμία, είτε από την θρησκευτική αρχή του δόγματός του, και
3. Υπεύθυνη Δήλωση του αρ. 8, Ν. 1599/1986, την οποία θα υπογράφει το ετερόδοξο μέλος και θα απευθύνεται προς τον εφημέριο, και θα δηλώνεται ότι: «τα τέκνα που θα γεννηθούν από τον Γάμο μετά του/της … θα βαπτισθούν και θα ανατραφούν κατά το Ανατολικό Ορθόδοξο Δόγμα».
4. Εάν υπάρχει διαζευκτήριο απαιτείται: i) για προηγηθέντα θρησκευτικό Γάμο, εκκλησιαστικό διαζευκτήριο, ii) για προηγηθέντα πολιτικό Γάμο, ληξιαρχική πράξη ενημερωμένη με το διαζύγιο.
5. Εάν έχει προηγηθεί Γάμος που λύθηκε με θάνατο, απαιτούνται Ληξιαρχική Πράξη Γάμου και Θανάτου.

ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΔΟΞΟΥ

1.Πιστοποιητικό Αγαμίας.

2.Αναγγελία – Δημοσίευση του Γάμου σε Εφημερίδα.

Δημοσιεύεται η αναγγελία του Γάμου σε μία οποιαδήποτε εφημερίδα στα ελληνικά. Δεν απαιτείται η ακριβής ημερομηνία του Γάμου, ωστόσο η δημοσίευση δεν πρέπει να γίνει σε διάστημα νωρίτερα από 3 μήνες η μικρότερο των 15 ημερών πριν την ημερομηνία του Γάμου. Στην αναγγελία πρέπει να αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα των μελλονύμφων, τα ονοματεπώνυμα των γονέων (οπωσδήποτε το γένος της μητέρας), καθώς και η περιοχή όπου θα τελεστεί το Ι. Μυστήριο. Για την σύνταξη της αδείας Γάμου απαιτείται η προσκόμιση ολόκληρου του φύλλου της εφημερίδας. (Σε περίπτωση που έχει τελεσθεί Πολιτικός Γάμος μεταξύ των ιδίων προσώπων, δεν απαιτείται η δημοσίευση σε Εφημερίδα).

3. Παράβολο Χαρτοσήμου (των 15 ευρώ) για Γάμο.

Για την έκδοση Παραβόλου οι μελλόνυμφοι μπορούν να απευθυνθούν σε οποιαδήποτε ΔΟΥ.

4. Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του ετερόδοξου μελλονύμφου από την (ελληνική) θρησκευτική αρχή του δόγματός του. Αν πρόκειται περί Ρωμαιοκαθολικού, το Πιστοποιητικό πρέπει να είναι θεωρημένο από την οικεία εκκλησιαστική Αρχή (ο εκδότης του Πιστοποιητικού μπορεί να ενημερώσει τον μελλόνυμφο για το πού μπορεί να γίνει η θεώρηση).

ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ, ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΔΟΞΟΥ.

1. Πιστοποιητικό Αγαμίας (για τον Έλληνα πολίτη).

2. Αναγγελία – Δημοσίευση του Γάμου σε Εφημερίδα.

Δημοσιεύεται η αναγγελία του Γάμου σε μία οποιαδήποτε εφημερίδα στα ελληνικά. Δεν απαιτείται η ακριβής ημερομηνία του Γάμου, ωστόσο η δημοσίευση δεν πρέπει να γίνει σε διάστημα νωρίτερα από 3 μήνες η μικρότερο των 15 ημερών πριν την ημερομηνία του Γάμου. Στην αναγγελία πρέπει να αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα των μελλονύμφων, τα ονοματεπώνυμα των γονέων (οπωσδήποτε το γένος της μητέρας), καθώς και η περιοχή όπου θα τελεστεί το Ι. Μυστήριο. Για την σύνταξη της αδείας Γάμου απαιτείται η προσκόμιση ολόκληρου του φύλλου της εφημερίδας. (Σε περίπτωση που έχει τελεσθεί Πολιτικός Γάμος μεταξύ των ιδίων προσώπων, δεν απαιτείται η δημοσίευση σε Εφημερίδα).

3. Παράβολο Χαρτοσήμου (των 15 ευρώ) για Γάμο.

Για την έκδοση Παραβόλου οι μελλόνυμφοι μπορούν να απευθυνθούν σε οποιαδήποτε ΔΟΥ.

Εάν ο αλλοδαπός είναι ορθόδοξος, απαιτούνται επιπλέον:

1. Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν. 1975/1991 απαιτείται ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ή VISA ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο, από το οποίο να αποδεικνύεται ότι ο αλλοδαπός ευρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα. (ΔΕΝ απαιτείται για κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

2. Εάν ο αλλοδαπός τυγχάνει διαζευγμένος η εκ χηρείας, θα πρέπει να προσκομίσει επίσημο έγγραφο, από το οποίο θα πιστοποιείται αυτό το γεγονός, π.χ. διαζευκτήριο η δικαστική απόφαση λύσεως του τελεσθέντος Γάμου και στην περίπτωση της χηρείας η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου.

3. Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του Αλλοδαπού μελλονύμφου και Πιστοποιητικό Αγαμίας αυτού, όπου θα δηλώνεται και το άσχετο της συγγενείας, και τα δύο από την Εκκλησία του τόπου καταγωγής του, (μετεφρασμένα επισήμως) επικυρωμένα και τα δύο από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

4. Όλα τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά των (ετεροδόξων η  ομοδόξων) αλλοδαπών θα πρέπει να είναι επισήμως μεταφρασμένα από το Μεταφραστικό Γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών η από άλλη επίσημη μεταφραστική αρχή (π.χ. ορκωτοί μεταφραστές). Τα πολιτειακά έγγραφα για χώρες εκτός Ε.Ε. χρειάζονται σφραγίδα Χάγης (Apostille).

Εάν ο αλλοδαπός είναι ετερόδοξος, απαιτούνται επιπλέον:

1. Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του ετερόδοξου μελλονύμφου από την (ελληνική) θρησκευτική αρχή του δόγματός του. Αν πρόκειται περί Ρωμαιοκαθολικού, το Πιστοποιητικό πρέπει να είναι θεωρημένο από την οικεία εκκλησιαστική Αρχή (ο εκδότης του Πιστοποιητικού μπορεί να ενημερώσει τον μελλόνυμφο για το πού μπορεί να γίνει η θεώρηση).

2. Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 31 του Ν. 1975/1991 απαιτείται ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ή VISA ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο, από το οποίο να αποδεικνύεται ότι ο αλλοδαπός ευρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα. (ΔΕΝ απαιτείται για κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

3. Εάν ο αλλοδαπός τυγχάνει διαζευγμένος η εκ χηρείας, θα πρέπει να προσκομίσει επίσημο έγγραφο, από το οποίο θα πιστοποιείται αυτό το γεγονός, π.χ. διαζευκτήριο η δικαστική απόφαση λύσεως του τελεσθέντος Γάμου και στην περίπτωση της χηρείας η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου.

4. Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του Αλλοδαπού μελλονύμφου και Πιστοποιητικό Αγαμίας αυτού, όπου θα δηλώνεται και το άσχετο της συγγενείας, και τα δύο από την Εκκλησία του τόπου καταγωγής του, (μετεφρασμένα επισήμως)επικυρωμένα και τα δύο από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

5. Όλα τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά των ετεροδόξων / ομοδόξων αλλοδαπών, θα πρέπει να είναι επισήμως μεταφρασμένα από το Μεταφραστικό Γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών η από άλλη επίσημη μεταφραστική αρχή (π.χ. ορκωτοί μεταφραστές). Τα πολιτειακά έγγραφα για χώρες εκτός Ε.Ε. χρειάζονται σφραγίδα Χάγης (Apostille).

Οι προϋποθέσεις τελέσεως Θρησκευτικού Γάμου και τα κωλύματα που ισχύουν σήμερα, βασιζόμενα στους Ιερούς Κανόνες, ρυθμίζονται εν πολλοίς στήν υπ. ἀριθμ. 2320/1982 Συνοδική Εγκύκλιο και σε άλλες, που ακολούθησαν. Συνοπτικά σήμερα ισχύουν τα εξής κωλύματα:

Ηλικία

Προς σύναψη Γάμου απαιτείται οι μελλόνυμφοι να έχουν συμπληρωμένο το 18ο έτος της ηλικίας τους. Επίσης,  η συναίνεση των εις Γάμον συνερχομένων δηλώνεται αυτοπροσώπως και άνευ αιρέσεως η προθεσμίας.

Στην περίπτωση της ανηλικότητος, την συναίνεση δίδουν οι ασκούντες την γονική μέριμνα γονείς η ο έχων την επιμέλεια του ανηλίκου. Η συγκατάθεσις υποβάλλεται εγγράφως στην Ιερά Αρχιεπισκοπή  Αθηνών,  η οποία αρμοδίως διαβιβάζει το αίτημα για την έκδοση αδείας Γάμου  ανηλίκου στην Ιερά Σύνοδο, απ  ὅπου και εκδίδεται η άδεια. Προσωπικώς δεν θα απευθύνεσθε στο αρμόδιο Γραφείο της Ιεράς Συνόδου, αλλά πάντοτε μέσω του Γραφείου Γάμων της Ι. Αρχιεπισκοπής.  Σε περίπτωση διαφωνίας την άδεια δίδει το αρμόδιο δικαστήριο με την έκδοση δικαστικής αποφάσεως.Ωστόσο, απαγορεύεται ρητώς ο Γάμος σε ηλικίες κάτων των 14 ετών

Θρήσκευμα

Κωλύεται  ο Γάμος χριστιανού μετ  ἀλλοθρήσκου.

Κατ  οἰκονομίαν επιτρέπεται η τέλεση Γάμου (μικτός Γάμος) με  ετεροδόξους χριστιανούς, υπό καθορισμένας προϋποθέσεις.

Υφιστάμενος Γάμος

Κωλύεται η σύναψη ετέρου Γάμου πριν να λυθεί αμετάκλητα η να ακυρωθεί οποιοσδήποτε υφιστάμενος τύπος Γάμου.

Κωλύεται ο τέταρτος Γάμος, (προϋπάρξαντος τρίτου εγκύρου).

Συγγένεια εξ αίματος

Κωλύεται ο Γάμος μετά συγγενών εξ αἵματος, κατ εὐθείαν μεν γραμμήν απεριορίστως και με τους ανιόντες και με κατιόντες συγγενείς.

Εκ πλαγίου δε μέχρι και του τετάρτου βαθμού (α ἐξαδέλφια). Τα παιδιά των πρώτων εξαδέλφων παντρεύονται. Επίσης λ.χ. η κόρη του πρώτου εξαδέλφου δύναται να νυμφευθεί με τον πρώτο εξάδελφο του πατέρα της.

Δυό αδέλφια δεν δύνανται να νυμφευθούν δυό άλλα αδέλφια ούτε ταυτοχρόνως. (ΝΔ Κανών της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου).

Δυό αδέλφια δύναται να νυμφευθούν δυό πρώτα εξαδέλφια.

Συγγένεια εξ αγχιστείας

Κωλύεται ο Γάμος μετά συγγενών εξ αγχιστείας κατ εὐθείαν μεν γραμμήν απεριορίστως, εκ πλαγίου δε μέχρι και του τρίτου βαθμού.

Έτσι,π.χ. κωλύεται ο Γάμος πατρός και υιού με μητέρα και θυγατέρα (α’ βαθμός κατ εὐθείαν γραμμήν αγχιστείας), παππού και εγγονής με μάμμη και εγγονή (β βαθμός).

Συγγένεια επίσης, όσον αφορά στα κωλύματα του Γάμου, υφίσταται και μεταξύ τέκνου γεννημένου χωρίς Γάμο των γονέων του (εξώγαμου) η των κατιόντων αυτού και του εξ αναγνωρίσεως πατρός του η των εξ αίματος συγγενών αυτού. Επίσης το μη γνήσιον τέκνον, δηλ. το αναγνωρισθέν, επέχει τάξιν γνησίου απέναντι της μητέρας του και των προς την μητέρα συγγενών.

Εκ του πλαγίου αγχιστεία

Ο πρώην σύζυγος δεν δύναται να συνάψει Γάμον μετά του αδελφού, θείου η ανεψιού του τέως συζύγου, ούτε με τον ανδράδελφο η ανδραδέλφη (κουνιάδο η κουνιάδα). Επίσης δεν επιτρέπεται σε δυό αδελφούς η αδελφές να έλθουν σε Γάμο μετά του αυτού προσώπου αλληλοδιαδόχως. Η ισχύς του εν λόγω κωλύματος αρχίζει μετά την λύση του πρώτου Γάμου, διότι η εξ αγχιστείας συγγένεια εξακολουθεί υφισταμένη και μετά την λύση του Γάμου.

Παρεπομένη η καταχρηστική αγχιστεία

Κωλύεται ο Γάμος συγγενών εξ αίματος, μέχρι και του δευτέρου βαθμού, του ενός των συζύγων μετά συγγενούς εξ αίματος μέχρι και του δευτέρου βαθμού του ετέρου συζύγου. Συνεπώς δεν δύναται να συναφθεί Γάμος μεταξύ γονέως η παππού, τέκνου η εγγονού και αδελφού ενός εκάστου των συζύγων μετά των αυτών συγγενών του ετέρου συζύγου, του κωλύματος υφισταμένου και μετά την λύση η ακύρωση του Γάμου.

Υιοθεσία

Κωλύεται ο Γάμος του υιοθετήσαντος η των κατιόντων αυτού μετά του υιοθετηθέντος. Το κώλυμα υφίσταται και μετά την λύση της υιοθεσίας.

Βάπτισμα (πνευματική συγγένεια)

Κωλύεται ο Γάμος του αναδόχου μετά του αναδεκτού, του πατρός η της μητρός αυτού και τανάπαλιν. Το κώλυμα τούτο αναφέρει ο ΝΓ (53ος) Κανών της Πενθέκτης εν Τρούλλω Οικουμενικής Συνόδου, και η απαγόρευση συνάψεως Γάμου μεταξύ πνευματικών συγγενών επεκτείνεται μέχρι και του δευτέρου βαθμού, δηλαδή μέχρι του πατέρα η της μητέρας του η της αναδέκτου.

Δεν λογίζονται πνευματικοί αδελφοί κατά το νόημα του κανόνος εκείνοι που έχουν κοινό ανάδοχο.

Κουρά και Χειροτονία

Απαγορεύεται ο Γάμος κεκαρμένου Μοναχοῡ/Μοναχής η χειροτονημένου Κληρικού.

Οι περίοδοι της νηστείας, γενικότερα, δεν είναι πρόσφορες για την τέλεση Γάμων, καθώς ο χαρμόσυνος χαρακτήρας του Ιερού Μυστηρίου αυτού δεν συνάδει με το νόημα των ημερών αυτών, ενώ, λόγω του χαρμόσυνου χαρακτήρα του, συνιστάται να τελείται ημέρα Κυριακη.

Ωστόσο, αυστηρή απαγόρευση υπάρχει:

• Την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδος.
• Η 5η και 6η Ιανουαρίου, παραμονή και εορτή των Θεοφανείων.
• Η περίοδος της νηστείας του 15Αυγουστου.
• Η 28η και 29η Αυγούστου – παραμονή και ανήμερα της εορτής του Τιμίου Προδρόμου.
• Η 13η και 14η Σεπτεμβρίου – παραμονή και ανήμερα της εορτής της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού – Το διάστημα από 17ης έως 25ης Δεκεμβρίου.

Επίσης, καλό είναι να αποφεύγεται η τέλεση Γάμου την παραμονή και ανήμερα της πανηγύρεως του Ιερού Ναού.

Το Πιστοποιητικό Aγαμίας (και η συνημμένη Υπεύθυνη Δήλωση) εκδίδονται ξεχωριστά για καθέναν από τους δύο μελλονύμφους. Είναι το πρώτο βήμα για να προχωρήσετε στην έκδοση αδείας γάμου. Αποδεικνύει, ότι ο μελλόνυμφος/η είναι άγαμος/η καθώς και ότι δεν έχει καμία συγγένεια με τον μέλλοντα/ουσα σύζυγο. Εκδίδεται ξεχωριστά για καθέναν από τους δύο μελλονύμφους από την Ενορία όπου διαμένει τα τελευταία 3 χρόνια. Εάν ο/η μελλόνυμφος δεν γεννήθηκε στην Αθήνα και διαμένει στην Ενορία για διάστημα κάτω των 3 ετών, αυτός/η θα προσκομίζει Πιστοποιητικό Αγαμίας από την Ενορία της καταγωγής του/της.

Το άσχετον της συγγενείας των μελλονύμφων πιστοποιεί ο εφημέριος, στηριζόμενος στην ενυπόγραφη δήλωση δύο μαρτύρων, οι οποίοι υπογράφουν ενώπιόν του στο εκδιδόμενο Πιστοποιητικό Αγαμίας και δύνανται να είναι δύο συγγενείς η, ελλείψει τούτων, δύο οικογενειακοί φίλοι, οι οποίοι βεβαιούν την αγαμία.

Για την έκδοση του Πιστοποιητικού Αγαμίας απαιτείται:

1. Φυσική παρουσία των μελλονύμφων και των μαρτύρων με τις ταυτότητες τους στον Ιερό Ναό.
2. Πιστοποιητικό Οικογενειακής Καταστάσεως του/της μελλονύμφου.
3. Βεβαίωση Βαπτίσεως (εάν η Βάπτιση έχει τελεσθεί σε Ναό άλλης Ιεράς Μητροπόλεως, η Βεβαίωση πρέπει να φέρει την θεώρηση της οικείας Ι. Μητροπόλεως, και αυτό για να αποφευχθεί η περίπτωση που κάποιος έχει βαπτιστεί σε Παλαιοημερολογητικές Παρατάξεις). Σε περίπτωση που προσκομισθεί Βεβαίωση/Πιστοποιητικό Βαπτίσεως Ορθοδόξου Εκκλησίας του εξωτερικού, αυτό πρέπει να φέρει θεώρηση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Επειδή στο εξωτερικό δεν βαθμολογούν (Α-Β-Γ) τους Γάμους, εάν προσκομισθεί διαζύγιο εξωτερικού, απαιτείται και Υπεύθυνη Δήλωση του μελλονύμφου περί του Βαθμού του επικειμένου Γάμου του. Όλα αυτά τα έγγραφα πρέπει να φέρουν τη σφραγίδα Χάγης (Apostille).

Στο εκδιδόμενο Πιστοποιητικό Αγαμίας η έννοια «Άγαμος» πρέπει να προσδιορίζει και το βαθμό του Γάμου στον οποίο πρόκειται να έλθουν οι μελλόνυμφοι. Στην Υπεύθυνη Δήλωση οι μελλόνυμφοι υποβάλλουν συγκεκριμένο κείμενο (του οποίου υπάρχει έτοιμη φόρμα στην ιστοσελίδα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών).

1) Στα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά, το Διαζευκτήριον πρέπει να αναγράφει την ένδειξη «ΔΙΑ ΓΑΜΟΝ» και να προσδιορίζει και τον βαθμόν αυτού.

2) Στην περίπτωση πολιτικού Γάμου που έχει λυθεί, προκειμένου για την τέλεση θρησκευτικού Γάμου υποβάλλεται η Ληξιαρχική Πράξη του πολιτικού Γάμου με την ένδειξη της λύσεως αυτού.

3) Σε περίπτωση που το Διαζευκτήριο κατατέθηκε για την τέλεση πολιτικού Γάμου, ζητείται έγγραφη βεβαίωση από το Ληξιαρχείο, όπου ετελέσθη ο πολιτικός Γάμος, στην οποία θα αναγράφεται ότι αυτό παρακρατήθηκε από την αρμόδια υπηρεσία του Ληξιαρχείου ως δικαιολογητικό για την τέλεση του πολιτικού Γάμου, η κατατίθεται φωτοαντίγραφο εκ του πρωτοτύπου, επικυρωμένο από την αρμόδια υπηρεσία του Ληξιαρχείου.

4) Στις περιπτώσεις που τελείται Γάμος μικτός (ορθοδόξου -ετεροδόξου) η με αλλοδαπό ορθόδοξο, ο οποίος/η οποία τυγχάνει διαζευγμένος/η η εκ χηρείας, θα προσκομίζεται – ανάλογα με την περίπτωση – διαζευκτήριο η άλλο επίσημο έγγραφο δημοσίας αρχής, από το οποίο θα πιστοποιείται το γεγονός της διαζεύξεως η της χηρείας.

Για τις περιπτώσεις όσων πρόκειται να έλθουν σε Δεύτερο (Β΄) η Τρίτο (Γ΄) Γάμο εκ χηρείας, εκτός από την επικυρωμένη Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου, από την οποία πιστοποιείται η χηρεία, θα επισυνάπτονται:

α) Πιστοποιητικό της Ληξιαρχικής Πράξης του τελεσθέντος Γάμου.

β) Η ανάλογη Υπεύθυνη Δήλωση.

Σε περίπτωση εξαφανίσεως, το έτερο μέλος μπορεί να συνέλθει σε Γάμο μετά την παρέλευση 4 ετών από της εξαφανίσεως.

Η άδεια Γάμου πρέπει να εκτελεστεί μέσα σε έξι μήνες, διαφορετικά χρειάζεται ἀνανέωση.
Τό άσχετο της συγγενείας των μελλονύμφων, εφόσον αναγράφεται στα Πιστοποιητικά, δεν θα μαρτυρείται στην οικεία θέση του φακέλου. Στις περιπτώσεις, ὅμως, κατά τις οποίες οι μελλόνυμφοι κατάγονται από την ίδια Μητροπολιτική Περιφέρεια, αρμόδια για την πιστοποίηση του ασχέτου της συγγενείας τους είναι η Εκκλησιαστική Αρχή του τόπου της καταγωγής τους. Ο Κληρικός είναι αναρμόδιος γι’ αυτήν την πιστοποίηση.
Όπως είναι γνωστό, επειδή τα διάφορα Πιστοποιητικά που εκδίδει ο Κληρικός είναι και δημόσια έγγραφα, γι αὐτό επιβάλλεται να είναι καλά συντεταγμένα. Επομένως, απαγορεύεται στο ίδιο έγγραφο η χρήση δυό χρωμάτων μελάνης, δύο η τριών γραφικών χαρακτήρων, διορθώσεις χωρίς παραπομπή με υπογραφή και σφραγίδα, ιδίως όταν πρόκειται για την διόρθωση της ηλικίας η του βαθμού Γάμου. Επιπλέον, η έκδοση Ενοριακής Πιστοποιήσεως πρέπει να φέρει τον αριθμό Πρωτοκόλλου και την ημερομηνία και η επισυναπτόμενη σε αυτή Δήλωση του αρ. 8, Ν. 1599/1986 να είναι η πρωτότυπη και δεόντως σφραγισμένη.
Δέν επιτρέπεται η μεταβίβαση αδείας Γάμου σε Ενοριακό Ιερό Ναό, αλλά μεταβιβάζεται το Πιστοποιητικό Αγαμίας της μελλονύμφου με την ένδειξη με κόκκινο μελάνι «εκ μεταβιβάσεως», με την ανάλογη καταβολή των οικονομικών υποχρεώσεων, για τις οποίες θα δίδεται απόδειξη από το μπλοκ εισπράξεων των ιεροτελεστιών του Ναού, στον Ενοριακό Ιερό Ναό, όπου θα τελεσθεί το μυστήριο του Γάμου για την έκδοση της αδείας.
Τις Άδειες Γάμων, οι οποίοι τελούνται στα διάφορα Ι. Παρεκκλήσια, τις εκδίδει Εφημέριος Ενοριακού Ναού της Ιεράς Μητρόπολης, με την ανάλογη καταβολή των οικονομικών υποχρεώσεων, για τις οποίες θα δίδεται απόδειξη από το μπλοκ εισπράξεων των ιεροτελεστιών του Ναού, και τις μεταβιβάζει στο Ιερό Παρεκκλήσιο. Το αυτό ισχύει και για το Μετόχι του Παναγίου Τάφου.
Στίς περιπτώσεις κατά τις οποίες τα Ι. Παρεκκλήσια εξυπηρετούνται από Εφημερίους του Ενοριακού Ναού της Περιφερείας, στην οποία ευρίσκεται το Ι. Παρεκκλήσιο, οι Άδειες Γάμων θα εκδίδονται από τον Εφημέριο του Ενοριακού Ι. Ναού και οι Γάμοι θα καταχωρούνται στο βιβλίο Γάμων του Ι. Ναού.
Τήν Άδεια Γάμου θα προσκομίζει στην Ιερά Μητρόπολη μόνον ο ενδιαφερόμενος η οι οικείοι του. Ρητά απαγορεύεται από τους Εφημέριους η το προσωπικό του Ναού η προσκόμιση στο Γραφείο Γάμων των δικαιολογητικών.
Ἡ μη έγκαιρη καταχώρηση στα βιβλία της Ι. Μητρόπολης των τελεσθέντων Γάμων, δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα στην έκδοση Πιστοποιητικών και Διαζευκτηρίων. Γι’ αυτό οι Εφημέριοι παρακαλούνται εντός σαράντα (40) ημερών από την τέλεση του Ι. Μυστηρίου να καταχωρούν αυτό στα βιβλία της καθ’ ημάς Ι. Μητρόπολης.
Ὁ Εφημέριος οφείλει να προτρέψει το ζεύγος για την έγκαιρη (εντός 40 ημερών) δήλωση του Γάμου στο Ληξιαρχείο, προς αποφυγή προστίμου.
Αὐτονόητο τυγχάνει ότι όλα τα έγγραφα πρέπει να συντάσσονται με την δέουσα προσοχή και επιμέλεια και να μην ταχ αρακτηρίζει η προχειρότητα. Δεν πρέπει να εκφεύγει της προσοχής ότι ο Εφημέριος είναι υπεύθυνος απέναντι στο Νόμο για ο,τιδήποτε έκνομο ήθελε συμβεί, τόσο κατά την έκδοση της Αδείας Γάμου, όσο και για τα διάφορα Πιστοποιητικά Αγαμίας.
Ἀπαγορεύεται η ιερολογία του Αρραβώνα ξεχωριστά από το Ιερό Μυστήριο του Γάμου.
Ἡ Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος (Εγκύκλιος υπ’ αριθμ. 325/2850/19.01.2007), αποφάσισε την πλήρη απαγόρευη της τέλεσης των Ιερών Μυστηρίων σε χώρους αλλοτρίους των Ιερών Ναών, οι οποίοι είναι το κέντρον της Ορθοδόξου Λατρείας, αφού τα Ιερά Μυστήρια δεν είναι κοσμικές τελετές αλλά γεγονότα εκκλησιαστικά, γεγονότα που έχουν άμεση σχέση με τη σωτηρία του ανθρώπου. Επίσης, συμφωνα με το άρθρο 13 του Κανονισμού 8/1979 «Περί Ι. Ναών και Ενοριών», απαγορεύεται η τέλεσή τους σε Ιδιωτικά Ιερά Παρεκκήσια.

Προσοχή!

Ιερά Μυστήρια που έχουν τελεσθεί από μη κανονικό Κληρικό (π.χ. Παλαιοημερολογίτη, Σχισματικό, της Εκκλησίας της FYROM κλπ.) θεωρούνται ανυπόστατα.

Έλληνες Ορθόδοξοι γονείς για να βαπτίσουν το παιδί τους, πρέπει να ενεργήσουν ως εξής:

α. Σε όποιον Ναό και αν τελέσουν το Μυστήριο, πρέπει να προκαθορίσουν εγκαίρως την ημέρα και ώρα τέλεσής του με τον Εφημέριο.

β. Τουλάχιστον μία εβδομάδα πρίν τη Βάπτιση πρέπει οι γονείς να προσκομίσουν στον Εφημέριο την πρωτότυπη Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης του παιδιού, η οποία έχει εκδοθεί από το Δήμο στον οποίο έχει δηλωθεί η γέννησή του (συνήθως φέρει την ένδειξη «ΓΙΑ ΒΑΠΤΙΣΗ»).

γ. Για την τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος σε άλλη Ενορία, ο Εφημέριος πρέπει να μεταβιβάσει τη Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης του παιδιού στο Ναό που θα τελεστεί το Μυστήριο.

δ. Ο Ιερέας που τελεί το Μυστήριο εκδίδει Δήλωση Βαπτίσεως.

ε. Η Δήλωση Βαπτίσεως κατατίθεται εντός μηνός στο Ληξιαρχείο του Δήμου που έχει δηλωθεί η γέννηση του παιδιού.

στ. Σε περίπτωση που η Βάπτιση τελεστεί εκτός Ενορίας, η δήλωση Βαπτίσεως προσκομίζεται στην Ενορία του Νεοφώτιστου, για να καταχωρηθεί στο οικείο Βιβλίο και στη συνέχεια, κατατίθεται στο Ληξιαρχείο του Δήμου.

ζ. Ανάδοχος δεν μπορεί να γίνει αλλόδοξος ή αλλόθρησκος, αλλά ούτε και Ορθόδοξος που έχει τελέσει μόνο πολιτικό Γάμο.

η. Τέκνα προερχόμενα από γονείς που έχουν τελέσει μόνο πολιτικό γάμο βαπτίζονται εφόσον ο Ανάδοχος εγγυάται την κατήχηση του νεοφωτίστου.

Ειδικές περιπτώσεις:

α. Σε περίπτωση που η Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως αναφέρει ήδη όνομα παιδιού, δεν επιτρέπεται κατά την Βάπτιση να δοθεί διαφορετικό από αυτό ή να προστεθεί άλλο μαζί με αυτό.

β. Σε περίπτωση που με δικαστική Απόφαση, την επιμέλεια του παιδιού έχει ο ένας γονέας ή κηδεμόνας, για την τέλεση του Μυστηρίου και την ονοματοδοσία απαιτείται Υπεύθυνη Δήλωση του ετέρου γονέα ότι συμφωνεί ή σε κατάσταση Κηδεμονίας, ότι συμφωνούν και οι δύο γονείς.

γ. Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων, το Βάπτισμα ή η Ονοματοδοσία μπορούν να γίνουν κατόπιν Δικαστικής Αποφάσεως.

Προσοχή! Δικαστική Απόφαση η οποία αναθέτει μόνο την επιμέλεια του τέκνου, προσωρινή ή μή, στον ένα εκ των δύο γονέων, δεν αρκεί για την τέλεση Βαπτίσεως.

δ. Για κάθε περίπτωση, πρίν το βάπτισμα ανηλίκου, οι γονείς πρέπει να προσκομίσουν την αστυνομική τους ταυτότητα, για την συμφωνία των στοιχείων τους με τη Ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του παιδιού, και να υπογράψουν ενώπιον του Ιερέα για το όνομα του παιδιού. Σε περίπτωση απουσίας ενός γονέως, η τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος επιτρέπεται μόνο όταν ο έτερος γονέας προσκομίσει θεωρημένο αντίγραφο είτε της Ληξιαρχικής Πράξης Θανάτου είτε της σχετικής δικαστικής απόφασης, βάσει των οποίων ο γονέας που απουσιάζει κηρύττεται ρητώς άφαντος ή έκπτωτος από τη γονική μέριμνα.

ε. Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέα λόγῳ ευλόγου κωλύμματος (ασθενείας, αποδημίας κ.λπ.), η Βάπτιση τελείται μόνον εφόσον εκ μέρους του απόντος γονέα υποβληθεί είτε βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου είτε υπεύθυνη δήλωση με το γνήσιο της υπογραφής θεωρημένο, ότι συγκατατίθεται για τη βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με το συγκεκριμένο όνομα.

στ. Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου ή όταν η μητέρα επικαλείται διαφορετικό πατέρα από τον αναγραφόμενο στη Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως, χρειάζεται οπωσδήποτε η γραπτή συγκατάθεση του γονέα ή σε περίπτωση προσβολής της πατρότητας ή εκούσιας αναγνωρίσεως του τέκνου, λαμβάνεται ως πατέρας ο προσδιοριζόμενος από το Ληξιαρχείο, με νεώτερη σημείωση και διόρθωση της Ληξιαρχικής Πράξης Γεννήσεως.

ζ. Σε περίπτωση άγαμης μητέρας, επειδή αυτή ασκεί μόνη της τη γονική μέριμνα, χρειάζεται να υποβάλει μία Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής της, στην οποία να δηλώνει υπευθύνως ότι ασκεί αποκλειστικώς τη γονική μέριμνα στο ανήλικο τέκνο της, ότι δεν υφίσταται δικαστική απόφαση η οποία να απονέμει δικαίωμα ασκήσεως γονικής μέριμνας και στον πατέρα του ανήλικου τέκνου, και τέλος ότι επιθυμεί το ανήλικο τέκνο της να βαπτισθεί κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να λάβει το συγκεκριμένο όνομα.

1. Η επιλογή θρησκεύματος και ονόματος για το ανήλικο τέκνο από τους γονείς του εντάσσεται στο πλαίσιο της άσκησης της γονικής μέριμνας. Σύμφωνα με το άρθρο 1510 του Αστικού Κώδικα: «Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού (……)». Απόρροια της διάταξης αυτής είναι η υποχρέωση των Εφημερίων να διαπιστώσουν την κοινή βούληση των δύο συζύγων να βαπτισθεί το παιδί τους κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να λάβει συγκεκριμένο όνομα. Η κοινή αυτή βούληση των δύο γονέων πρέπει να διαπιστώνεται από τον Εφημέριο, ο οποίος πρόκειται να τελέσει την βάπτιση πριν την έναρξη του Μυστηρίου.

2. Η κοινή βούληση των δύο γονέων μπορεί να διαπιστωθεί προφορικά, ο πλέον όμως, επίσημος και δεσμευτικός τύπος είναι να υπογράψουν από κοινού, μαζί με τον ανάδοχο και τον Εφημέριο, τη Δήλωση Βάπτισης (η οποία πρόκειται να κατατεθεί στο αρμόδιο Ληξιαρχείο) πριν την έναρξη του Μυστηρίου. Αυτό προϋποθέτει τη φυσική παρουσία και των δύο γονέων στο προς τέλεση Μυστήριο, την οποία οφείλει να διαπιστώνει ο ιερουργός Εφημέριος πριν την έναρξη του Μυστηρίου. Εφ’ όσον είναι και οι δύο γονείς παρόντες, συμφωνούν για την τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος κατά το Ορθόδοξο δόγμα, καθώς και για το όνομα του παιδιού, και εφόσον έχουν υπογράψει τη δήλωση βάπτισης, μπορεί ο Εφημέριος ακωλύτως να τελέσει το Μυστήριο.

3. Σε περιπτώσεις απουσίας του ενός γονέως ο Εφημέριος οφείλει να διερευνήσει την αιτία. Κατά το άρθρο 1510 παράγρ. 2 του Α.Κ. : «Σε περίπτωση όπου η γονική μέριμνα παύει λόγω θανάτου, κήρυξης σε αφάνεια ή έκπτωσης του ενός γονέα, η γονική μέριμνα ανήκει αποκλειστικά στον άλλο». Συνέπεια της διάταξης αυτής είναι ότι εφ’ όσον με ληξιαρχική πράξη θανάτου αποδεικνύεται ο θάνατος του ενός γονέως, ή με δικαστική απόφαση κηρύσσεται ρητά αυτός άφαντος ή έκπτωτος από τη γονική μέριμνα, τότε ο Εφημέριος μπορεί να τελέσει το Μυστήριο του Βαπτίσματος παρουσία του άλλου γονέως, ο οποίος είναι αποκλειστικά αρμόδιος να συγκατατεθεί στη Βάπτιση κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να επιλέξει όνομα για τον ανήλικο. Στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται θεωρημένο αντίγραφο είτε της ληξιαρχικής πράξης θανάτου, είτε της σχετικής δικαστικής απόφασης. Επίσης, στις περιπτώσεις αυτές και ιδίως ως προς το όνομα του βαπτιζόμενου/νης, ισχύει μόνο η βούληση του γονέως που πλέον αποκλειστικά ασκεί τη γονική μέριμνα.

4. Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέως λόγω ευλόγου κωλύματος (ασθένεια, αποδημία, κ.λπ.), ο Εφημέριος μπορεί να προχωρήσει στην τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος, εφ’ όσον εκ μέρους του απόντος γονέως υποβληθεί είτε βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου, είτε υπεύθυνη δήλωση με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής, ότι ο απών γονέας συγκατατίθεται στην Βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με συγκεκριμένο όνομα. Σε περίπτωση κατά την οποία δεν προσκομισθεί τέτοιο έγγραφο, ακόμη και αν προφορικά οποιοιδήποτε μάρτυρες βεβαιώνουν σχετική βούληση του απόντος γονέως, δεν επιτρέπεται η τέλεση της βάπτισης.

5. Σε περίπτωση κατά την οποία οι γονείς διαφωνούν ως προς το όνομα, ιδίως εάν βρίσκονται σε διάσταση ή έχουν διαζευχθεί, τότε δεν επιτρέπεται να τελεστεί η βάπτιση. Κατά το άρθρο 1512 του Α.Κ.: «Αν οι γονείς διαφωνούν κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας, και το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να ληφθεί απόφαση, αποφασίζει το δικαστήριο». Συνέπεια του άρθρου αυτού είναι το ότι σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων ως προς το όνομα, μπορεί να τελεστεί η βάπτιση, μόνον εάν υφίσταται δικαστική απόφαση, η οποία να επιτρέπει τη Βάπτιση του τέκνου κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με συγκεκριμένο όνομα, το οποίο να προσδιορίζεται ρητά στη δικαστική απόφαση. Προσοχή! Δικαστική απόφαση η οποία αναθέτει στον έναν από τους δύο γονείς μόνο την επιμέλεια του τέκνου, προσωρινή ή μη, δεν επαρκεί για την τέλεση βάπτισης.

6. Στην περίπτωση που οι σύζυγοι είναι σε διάσταση ή έχουν διαζευχθεί, και η μητέρα του ανηλίκου τέκνου επικαλείται το ότι πατέρας του τέκνου είναι άλλος από τον αναγραφόμενο στην ληξιαρχική πράξη γέννησης, ο ισχυρισμός της μητέρας δεν παράγει νομικά αποτελέσματα. Για την τέλεση της βάπτισης απαιτείται η συγκατάθεση του πατέρα, το όνομα του οποίου αναγράφεται στην ληξιαρχική πράξη και μόνο. Σε περίπτωση προσβολής της πατρότητας ή εκούσιας αναγνώρισης του τέκνου, μόνον εφ’ όσον υφίσταται σχετική σημείωση και διόρθωση στη ληξιαρχική πράξη γέννησης είναι δυνατό να διαπιστωθεί ως πατέρας ο προσδιοριζόμενος από την νεότερη σημείωση.

7. Κατά το άρθρο 1945 του Α.Κ.: «Η γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του ανήκει στη μητέρα του. Σε περίπτωση αναγνώρισής του, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, που όμως την ασκεί αν έπαψε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους. Με αίτηση του πατέρα το δικαστήριο μπορεί και σε κάθε άλλη περίπτωση, και ιδίως αν συμφωνεί η μητέρα, να αναθέσει σ’ αυτόν την άσκηση της γονικής μέριμνας ή μέρους της, εφόσον αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου. Σε περίπτωση δικαστικής αναγνώρισης, στην οποία αντιδίκησε ο πατέρας, αυτός δεν ασκεί γονική μέριμνα ούτε αναπληρώνει τη μητέρα στην άσκησή της. Το δικαστήριο μπορεί, αν το επιβάλλει το συμφέρον του τέκνου, να αποφασίσει διαφορετικά με αίτηση του πατέρα, εφόσον έπαψε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους ή υπάρχει συμφωνία των γονέων». Τα παραπάνω πρακτικά σημαίνουν ότι σε περίπτωση άγαμης μητέρας, επειδή αυτή ασκεί μόνη της τη γονική μέριμνα, εκτός αν δικαστική απόφαση ορίζει άλλα, πραγματοποιείται η Βάπτιση και δίνεται όνομα κατά τη βούληση της άγαμης μητέρας. Προκειμένου να διασφαλισθεί ότι δεν υφίσταται δικαστική απόφαση με την οποία ασκεί γονική μέριμνα στο τέκνο και ο πατέρας, η άγαμη μητέρα υποχρεούται στη συμπλήρωση σχετικής Υπεύθυνης Δήλωσης του Ν. 1599/86 με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής της, στην οποία θα δηλώνει υπεύθυνα ότι ασκεί αποκλειστικά τη γονική μέριμνα στο ανήλικο τέκνο της, ότι δεν υφίσταται δικαστική απόφαση η οποία να απονέμει δικαίωμα άσκησης γονικής μέριμνας και στον πατέρα του ανήλικου τέκνου και τέλος ότι επιθυμεί το ανήλικο τέκνο της να βαπτισθεί κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να λάβει συγκεκριμένο όνομα.

8. Σε περίπτωση κατά την οποία οι γονείς τού προς βάπτιση τέκνου δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, απαιτείται Υπεύθυνη Δήλωση, ξεχωριστή από τον κάθε γονέα, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής, στην οποία ο κάθε γονέας ξεχωριστά θα δηλώνει ότι επιθυμεί τη Βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με συγκεκριμένο όνομα.

9. Σε περίπτωση που έχει προηγηθεί ονοματοδοσία, γεγονός το οποίο σημειώνεται στην προσκομιζόμενη Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης του τέκνου, δεν επιτρέπεται να αλλάξει το δοθέν κατά την ονοματοδοσία όνομα. Επομένως, δεν επιτρέπεται να προστεθεί άλλο όνομα στο αρχικώς δοθέν, ή, σε περίπτωση δύο ονομάτων, να αφαιρεθεί το ένα. Σε οριακές περιπτώσεις, ιδίως όταν οι γονείς ασκούν αφόρητη πίεση για μεταβολή του ονόματος που δόθηκε κατά την ονοματοδοσία, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση, ξεχωριστή από τον κάθε γονέα, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής, όπου υπεύθυνα θα δηλώνει ξεχωριστά ο κάθε γονέας ότι επιθυμεί το παιδί του να βαπτιστεί κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να λάβει συγκεκριμένο όνομα, άλλο από το αναγραφόμενο στην πράξη ονοματοδοσίας. Προειδοποίηση: Εφ’ όσον η Δήλωση Βάπτισης αναγράφει άλλο όνομα, άσχετο από αυτό της ονοματοδοσίας, το αρμόδιο Ληξιαρχείο παραπέμπει τους γονείς στο αρμόδιο Πρωτοδικείο για έκδοση δικαστικής απόφασης, η οποία θα διευκρινίζει ποιό από τα δύο ονόματα ισχύει.

10. Έχει αναφερθεί στην Ιερά Αρχιεπισκοπή ότι, σπανιότατα βέβαια, ιδίως για συναισθηματικούς λόγους, κατόπιν πίεσης λόγω της παρουσίας κάποιου παππού ή γιαγιάς, οι γονείς τού προς βάπτιση τέκνου ζητούν από τον Εφημέριο να γράψει μεν στο Βιβλίο Βαπτίσεων και στη Δήλωση Βάπτισης ένα όνομα, να εκφωνήσει δε, τόσο στην κατήχηση, όσο και στην τριπλή κατάδυση, το όνομα αυτό και το όνομα του παρευρισκόμενου παππού ή γιαγιάς «για να το ακούσει» και μόνον. Η πρακτική αυτή, δηλαδή να μην καταγράφονται και τα δύο ονόματα στα επίσημα έγγραφα, ενέχει τον κίνδυνο να διωχθεί ποινικά ο Εφημέριος. Επειδή σήμερα είναι σύνηθες στα Μυστήρια η παρουσία φωτογράφου με κάμερα, είναι εύκολη η απόδειξη μιας τέτοιας ενέργειας, με δυσάρεστες συνέπειες για τον Εφημέριο. Κατά συνέπεια, εφιστάται η προσοχή στους Εφημέριους να εκφωνούν αποκλειστικά και μόνον το όνομα το οποίο καταχωρείται στη Δήλωση Βάπτισης και το Βιβλίο Βαπτίσεων του Ιερού Ναού.

Προκειμένου για τη Βάπτιση Ενηλίκων, αλλοδαπών ή μη, είναι υποχρεωτική η κατάθεση στο Γραφείο Προσωπικού της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών της σχετικής δίγλωσσης (στα ελληνικά και αγγλικά) Αίτησης, με συμπληρωμένα όλα τα στοιχεία του αιτουμένου τη Βάπτιση, υπογεγραμμένης από αυτόν. Η εν λόγω Αίτηση υποβάλλεται στο Γραφείο Προσωπικού με διαβιβαστικό του Εφημερίου. Στην συνέχεια, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η «Κατήχηση» του αιτουμένου και η μύησή του στα Δόγματα και τις παραδόσεις της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Οι ενδιαφερόμενοι θα απευθύνονται στον Εφημέριο της κατοικίας τους.

2. Ο Εφημέριος θα κάνει έλεγχο των στοιχείων ταυτότητας και του θρησκεύματος του ενδιαφερόμενου (όπως κάνει έλεγχο στα δικαιολογητικά του Γάμου). Ειδικότερα στο σημείο αυτό: – Ο (η) αιτών (-ούσα) πρέπει να είναι ενήλικος (-κη). Εάν όχι, θα υπογράφουν οι γονείς ή οι σύμφωνα με τον νόμο κηδεμόνες σχετική υπεύθυνη δήλωση. – Θα ελέγχεται η ταυτότητά του (ή το διαβατήριο) για τα πλήρη στοιχεία του (τόπος, χρόνος γέννησης, γονείς, κ.λ.π). Σε πολλές περιπτώσεις θα γίνεται αίτημα προσαγωγής Ληξιαρχικής πράξης γέννησης, εφ’ όσον από το Διαβατήριο ή από άλλα επίσημα έγγραφα δεν αποδεικνύονται απολύτως τα απαιτούμενα στοιχεία. – Για τους αλλοδαπούς θα ελέγχεται ΕΠΑΚΡΙΒΩΣ αν τυχόν έχει προηγηθεί βάπτισμα, προκειμένου να κριθεί αν θα γίνει μόνο ΧΡΙΣΜΑ ή ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΜΑ.

3. Μετά τον έλεγχο αυτό θα υπογράφει ο (η) αιτών (-ούσα) τη σχετική έντυπη αίτηση και θα προσυπογράφει ο Εφημέριος, ο οποίος στη συνέχεια θα διαβιβάζει την αίτηση προς έγκριση στην Ιερά Αρχιεπισκοπή.

4. Ο (Η) Ανάδοχος να είναι του ίδιου φύλου με τον (την) βαπτιζόμενο (-μένη) ή σε κάθε περίπτωση να δίνεται πολλή προσοχή στην ευσέβεια και το ήθος του (της) και στα καθήκοντα που αναλαμβάνει, σε σχέση με τον μέλλοντα να βαπτισθεί.

5. Ο Κατηχητής Ιερέας θα προβεί στη βάπτιση, μόνο όταν κρίνει υπεύθυνα ότι ο Κατηχούμενος είναι έτοιμος, και αφού προηγηθεί σχετική γραπτή άδεια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής.

6. Είναι αυτονόητο ότι το Μυστήριο του Βαπτίσματος θα τελείται εντελώς δωρεάν.

7. Μετά την τέλεση του Ιερού Μυστηρίου του Βαπτίσματος ο νεοφώτιστος να κοινωνεί των Αχράντων Μυστηρίων.

8. Το Ιερό Μυστήριο του Βαπτίσματος να μη λαμβάνει μορφή κοινωνικής εκδήλωσης και θεάματος, αλλά να γίνεται με σοβαρότητα, διάκριση και πνευματική αγαλλίαση όπως αρμόζει στο ύφος και τη σημασία του Μυστηρίου.

9. Για όσους βαπτίζονται, το Χρίσμα θα ακολουθεί αμέσως μετά το Μυστήριο του Βαπτίσματος, ενώ στην περίπτωση που ο προσερχόμενος στην Ορθόδοξη Εκκλησία προέρχεται από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, θα τελείται μόνον το Μυστήριο του Χρίσματος, αφού, βέβαια, προηγείται απ’ αυτόν η υπογραφή σχετικού λίβελλου.

10. Όπως είναι φυσικό και όπως γίνεται και για τους Γάμους, τα ξενόγλωσσα πιστοποιητικά, έγγραφα, κ.λ.π. θα ζητούνται μεταφρασμένα και κυρωμένα νομίμως από το Υπουργείο Εξωτερικών.

ΒΑΠΤΙΣΗ ΑΝΗΛΙΚΟΥ

Πρωτότυπη Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης του παιδιού, η οποία έχει εκδοθεί από το Δήμο στον οποίο έχει δηλωθεί η γέννησή του (συνήθως φέρει την ένδειξη «ΓΙΑ ΒΑΠΤΙΣΗ»)

Ειδικές περιπτώσεις:

1. Σε περίπτωση που με δικαστική Απόφαση, την επιμέλεια του παιδιού έχει ο ένας γονέας ή κηδεμόνας, για την τέλεση του Μυστηρίου και την ονοματοδοσία απαιτείται Υπεύθυνη Δήλωση του ετέρου γονέα ότι συμφωνεί ή σε κατάσταση Κηδεμονίας, ότι συμφωνούν και οι δύο γονείς
2. Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων, το Βάπτισμα ή η Ονοματοδοσία μπορούν να γίνουν κατόπιν Δικαστικής Αποφάσεως.
3. Σε περίπτωση απουσίας ενός γονέως, η τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος επιτρέπεται μόνο όταν ο έτερος γονέας προσκομίσει θεωρημένο αντίγραφο είτε της Ληξιαρχικής Πράξης Θανάτου είτε της σχετικής δικαστικής απόφασης, βάσει των οποίων ο γονέας που απουσιάζει κηρύττεται ρητώς άφαντος ή έκπτωτος από τη γονική μέριμνα.
4. Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέα λόγῳ ευλόγου κωλύμματος (ασθενείας, αποδημίας κ.λπ.), η Βάπτιση τελείται μόνον εφόσον εκ μέρους του απόντος γονέα υποβληθεί είτε βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου είτε υπεύθυνη δήλωση με το γνήσιο της υπογραφής θεωρημένο, ότι συγκατατίθεται για τη βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με το συγκεκριμένο όνομα.
5. Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου ή όταν η μητέρα επικαλείται διαφορετικό πατέρα από τον αναγραφόμενο στη Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως, χρειάζεται οπωσδήποτε η γραπτή συγκατάθεση του γονέα ή σε περίπτωση προσβολής της πατρότητας ή εκούσιας αναγνωρίσεως του τέκνου, λαμβάνεται ως πατέρας ο προσδιοριζόμενος από το Ληξιαρχείο, με νεώτερη σημείωση και διόρθωση της Ληξιαρχικής Πράξης Γεννήσεως.
6. Σε περίπτωση άγαμης μητέρας, επειδή αυτή ασκεί μόνη της τη γονική μέριμνα, χρειάζεται να υποβάλει μία Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής της, στην οποία να δηλώνει υπευθύνως ότι ασκεί αποκλειστικώς τη γονική μέριμνα­­­ στο ανήλικο τέκνο της, ότι δεν υφίσταται δικαστική απόφαση η οποία να απονέμει δικαίωμα ασκήσεως γονικής μέριμνας και στον πατέρα του ανήλικου τέκνου, και τέλος ότι επιθυμεί το ανήλικο τέκνο της να βαπτισθεί κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να λάβει το συγκεκριμένο όνομα.

ΒΑΠΤΙΣΗ ΕΝΗΛΙΚΟΥ

1. Σχετική δίγλωσση (στα ελληνικά και αγγλικά) Αίτηση, με συμπληρωμένα όλα τα στοιχεία του αιτουμένου τη Βάπτιση, υπογεγραμμένη από αυτόν.
2. Εάν ο/η αιτών/ούσα είναι ανήλικος/η, θα υπογράφουν οι γονείς ή οι σύμφωνα με τον νόμο κηδεμόνες σχετική υπεύθυνη δήλωση.
3. Αν από το Διαβατήριο ή από άλλα επίσημα έγγραφα δεν αποδεικνύονται απολύτως τα απαιτούμενα στοιχεία χρειάζεται προσαγωγή Ληξιαρχικής πράξης γέννησης.

Ο θεσμός του αναδόχου ξεκινά από μία κατά βάση εκκλησιαστική υπόθεση, ότι ο υποψήφιος Χριστιανός οφείλει να είναι εχέγγυος, να έχει καλή έξωθεν μαρτυρία, να εμφορείται από ειλικρινή διάθεση για τη χριστιανική ζωή που θα λάβει, και γι’ αυτά εγγυάται ο υποψήφιος ανάδοχος.

Έργο του αναδόχου υπήρξε, αρχικά, η απλή παρακολούθηση της πνευματικής γνώσης και προόδου του αναδεχομένου και η συμπαράστασή του κατά την τέλεση του Ιερού Μυστηρίου του Βαπτίσματος. Μετά την επικράτηση του νηπιοβαπτισμού, όμως, ο ανάδοχος αναλαμβάνει τη φυσική έλλειψη της πίστης και της μετάνοιας στο νήπιο, φροντίζοντας μαζί με τους γονείς για την κατά Χριστόν μόρφωση και ανατροφή του. Από αυτό προκύπτουν τα εξής:

α) Ο υποψήφιος ανάδοχος πρέπει να είναι ενήλικας, (υπ’ αριθμ. 498 π.έ./42 ΝΚ/200/19-1-2006 Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος), αφού ενώπιον Θεού και ανθρώπων είναι υπεύθυνος για τον αναδεκτό. Σε περίπτωση κατά την οποία είναι ανήλικος επικουρείται από τους γονείς του.

β) Ο υποψήφιος ανάδοχος οφείλει να είναι όχι μόνο βαπτισμένος Ορθόδοξος Χριστιανός ο ίδιος (Συνοδικοί Εγκύκλιοι υπ’ αριθμ. 590/23-10-1986 και 3983/2490ΝΚ/182/12-2-1996, η τελευταία από τις οποίες απαγορεύει να γίνονται ανάδοχοι μέλη οργανώσεων με σοβαρές δογματικές αποκλίσεις), αλλά και ζωντανό και συνειδητό μέλος της Εκκλησίας. Κάποιος που έχει συνάψει μόνον πολιτικό Γάμο, απαγορεύεται να γίνει ανάδοχος (Συνοδικοί Εγκύκλιοι υπ’ αριθμ. 2309/240/105/21-1-1982 και 3262/46ΝΚ/2268/7-11-2000). Για τον λόγο αυτόν απαιτείται Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης του Αναδόχου ή Πιστοποιητικό Βάπτισής του, το οποίο βεβαιώνει ότι είναι βαπτισμένος Ορθόδοξος Χριστιανός καθώς και Πιστοποιητικό Οικογενειακής Κατάστασης ή Ληξιαρχική Πράξη Γάμου του Αναδόχου, για να βεβαιωθεί ότι δεν είναι παντρεμένος μόνο με Πολιτικό Γάμο ή ότι δεν έχει συνάψει μόνον Σύμφωνο Συμβίωσης.

Επιπλέον:

α) Οι υπ’ αριθμ. 5487/19-5-1836 και 814/1156/838/20-5-1955 Συνοδικοί Εγκύκλιοι ορίζουν ότι ο ανάδοχος πρέπει να είναι “ένας και μόνος”, ενώ τυχόν άλλος ένας υποβοηθεί τον ένα (Εγκύκλιος υπ’ αριθμ. 2627/659/401/8-4-1997),

β) Η υπ’ αριθμ. 1554/4168/1138/27-6-1968 Συνοδική Εγκύκλιος κωλύει τους Κληρικούς και τους Μοναχούς από το να γίνουν ανάδοχοι,

γ) Ο ΝΓ΄ Κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου και η υπ’ αριθμ. 52747/6835ΝΚ/199/27-1-1999 Συνοδική Εγκύκλιος απαγορεύουν στους γονείς να γίνουν ανάδοχοι κατά την βάπτιση των παιδιών τους, και

δ) Η υπ’ αριθμ. 2283/6901ΝΚ/1372/15-6-1999 Συνοδική Εγκύκλιος ορίζει ότι κατά την Βάπτιση ενηλίκων η παράσταση αναδόχου δεν είναι αναγκαία.

Από το Ιερό Μυστήριο του Βαπτίσματος προκύπτει πνευματική συγγένεια, η οποία δημιουργεί κώλυμα στη σύναψη γάμου μεταξύ του αναδόχου και της αναδεκτής του ή της μητέρας της, ή αναλόγως, της αναδόχου και του αναδεκτού της ή του πατέρα του (ΝΓ Κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, υπ’ αριθμ. 3625/2383 ΝΚ/2050/17-11-1981 και 2627/659/401/8-4-1997 Εγκύκλιοι της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και υπ’ αριθμ. 42/25-7-2006 Εγκύκλιο Σημείωμα της καθ’ ημάς Ιεράς Αρχιεπισκοπής), ενώ ΔΕΝ υφίσταται κώλυμα σύναψης γάμου μεταξύ αναδεκτών βαπτισμένων από τον ίδιο ανάδοχο.